Stary Ratusz w Olsztynie mieści się przy ulicy Stare Miasto 33. Został zbudowany w drugiej połowie XIV wieku, kiedy to Olsztyn uzyskał prawa miejskie. Jest on piętrową budowlą trzyskrzydłową z arkadowym krużgankiem, zamykającym dziedziniec.

Na początku budynek składał się z zaledwie jednego skrzydła, mieszczącego po południowo-zachodniej stronie Rynku. W 1620 roku miasto uległo spaleniu, a wraz z nim Stary Ratusz. Cztery lata później odbudowano go. Władze miasta zajęły całe piętro budynku, zaś parter oraz piwnice przeznaczono do celów handlowych. Podczas przebudowy postawiono, służącą za wartownię, wieżę. W drugiej połowie XVIII wieku przeprowadzono generalny remont obiektu i dobudowano drugie, północno-zachodnie skrzydło. W 1880 roku całkowicie zlikwidowano stanowiska handlowe na terenie Starego Ratusza. W okresie dwudziestolecia międzywojennego postawiono trzecie, północno-wschodnie skrzydło budynku. Zajęło ono miejsce dawnego browaru.

W 1945 roku gmach Starego Ratusza został po raz drugi spalony. Tym razem przyczyniła się do tego Armia Czerwona. Budowlę zrekonstruowano w latach 1946–1949. Następnie ratusz przeszedł kapitalny remont w 2003 roku. Stało się to z okazji obchodzenia 650-lecia miasta. Wtedy też zdecydowano się na odrestaurowanie wieżyczki. Podczas tych prac odkryto oryginalne elementy gotyckie (w tym tzw. ośle grzbiety), które znajdowały się pod warstwą tynku po południowej stronie budynku.

Największą  wartość zabytkową mają XVI-wieczne piwnice z południowo-zachodniego skrzydła. Po II wojnie światowej stały się niedostępne dla turystów, gdyż zostały zasypane. Ich odkrycia dokonano w 2001 roku.

Na terenie ratusza podczas badań archeologicznych znaleziono pozostałości średniowiecznego pieca centralnego ogrzewania (hypokaustum).

Ogromną atrakcją turystyczną są zegary słoneczne, umieszczone na zewnętrznych ścianach budynku.

Do 1915 roku Stary Ratusz był siedzibą władz miasta, obecnie zaś – Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Emilii Sukertowej-Biedrawiny. Ponadto działa tam kawiarenka oraz galeria.
Stary Ratusz czynny jest dla zwiedzających w godzinach pracy biblioteki:

poniedziałek – piątek 9.00-19.00; sobota: 9.00-14.00.

Inne zabytki Olsztyna to m.in.: Muzeum Warmii i Mazur, Bazylika konkatedralna św. Jakuba z XIV w., Kaplica Jerozolimska, dom Gazety Olsztyńskiej, Nowy Ratusz z XX wieku, Gotycki Zamek Kapituły Warmińskiej czy wiadukt kolejowy w przełomie Łyny.